Rzeczpospolita Obojga Narodów, państwo potężne, silne i bogate u progu XVIII wieku chyliło się ku upadkowi w efekcie samowoli szlacheckiej. W tym samym czasie na północy, biedna, słabo zaludniona Szwecja rosła w siłę w skutek centralizacji rządów przeprowadzonych przez króla Karola XI. Ambicją północnego sąsiada było podporządkowanie sobie wybrzeży Bałtyku, utworzenia z niego morza wewnętrznego. W czasach wielkich dynastii i jeszcze większych intryg, jeden człowiek, zależnie od swoich ambicji i daru przekonywania mógł dokonać zarówno rzeczy wielkich jak i strasznych. Taką osobą był Johan Reinhold von Patkul. Szwed, inflancki magnat, który troszcząc się o własną pozycję, sprzeciwił się centralnym rządom swojego króla. Skazany na obcięcie ręki za nieposłuszeństwo zbiegł, za co skazano go dodatkowo na obcięcie głowy. Więcej w najnowszym wydaniu „Głosu Słupcy”!
Centralizacja władzy w Szwecji to zasługa Gustawa Wazy – założyciela dynastii Wazów, a nie Karola XI. Upadek Rzeczpospolitej Obojga Narodów był procesem złożonym. Powodów było wiele, w tym międzynarodowych. Samowola szlachecka była tylko jednym z czynników. Stwierdzenie, że Rzeczpospolita Obojga Narodów chyliła się ku upadkowi w efekcie samowoli szlacheckiej jest stwierdzeniem powierzchownym i nie odzwierciedla ówczesnej sytuacji politycznej, gospodarczej i militarnej Polski i krajów ościennych.